05 август 2025
• од Станча Јаќимовски
Украинската воена разузнавачка служба (ГУР) објави дека спровела голема хакерска операција со која добила пристап до строго доверливи информации за најновата руска нуклеарна подморница „Кнез Пожарски“, пишува британскиот весник The Times. Оваа подморница претставува клучна компонента на стратешките сили на Кремљ.
Подморницата, која е примена во употреба кон крајот на јули, припаѓа на Северната флота и е стационирана во базата Гаџиево, Мурманска област. Се работи за модел од модернизираната серија 955А „Бореј-А“ – централна оска во руската нуклеарна тријада, која ги вклучува копнените ракети, стратешките бомбардери и подморниците.
Според соопштението од ГУР, украдените документи содржат детални списоци на екипажот, борбени упатства, технички шеми, оперативни распореди и инженерски извештаи. Од разузнавачката служба нагласуваат дека овие податоци не само што ги откриваат техничките ограничувања на „Кнез Пожарски“, туку и на целата класа подморници од проектот 955А.
Оваа хакерска интервенција е само една од низа операции насочени кон највиталните сегменти на руската армија. Во јуни годинава, украинското разузнавање ја спроведе операцијата „Пајажина“, при што со беспилотни летала беа нападнати руски воздухопловни бази, а неколку стратешки авиони беа уништени.
Веста доаѓа во време кога руската и кинеската морнарица одржуваат заеднички антиподморнички вежби во Јапонското Море, како и по одлуката на поранешниот американски претседател Доналд Трамп да распореди две нуклеарни подморници во „соодветни региони“ како одговор на изјавите на Дмитриј Медведев.
Руските власти сè уште не ги потврдиле тврдењата на Украина, а независните агенции за кибер-безбедност досега не ги верификувале наводите.
„Кнез Пожарски“ е опремена со 16 силоси за лансирање на интерконтинентални балистички ракети од типот „Булава“, секоја од нив способна да носи до 10 нуклеарни боеви глави. Подморници од оваа класа редовно учествуваат во патроли под мраз и арктички вежби, дел од стратегијата на Русија за одржување воена доминација и одвраќачка моќ во северните региони.
На церемонијата по повод воведувањето на подморницата во оперативна употреба, рускиот претседател Владимир Путин ја истакна важноста на нуклеарната тријада за суверенитетот на државата и најави дека до 2030 година Русија планира да распореди уште шест нуклеарни подморници, вклучувајќи и нови беспилотни подводни системи од типот „Посејдон“.
Покрај воените аспирации, Русија активно ја шири и својата економска активност во Арктикот, каде што топењето на мразот отвора нови бродски патишта и пристап до огромни енергетски ресурси. Но, во регионот се засилува и конкуренцијата со Кина, која уште во 2018 година објави план за „арктички пат на свилата“.
Иако украинската хакерска операција не е официјално потврдена, доколку се потврдат нејзините резултати, таа претставува значителен удар врз руската воена тајност и потенцијално го отвора прашањето за ранливоста на најчувствителните компоненти на одбранбениот систем на Москва.