НАТО договори зголемување на воените трошоци на 5% од БДП
23 јуни 2025
• од Гоце Кически
Членките на НАТО во неделата постигнаа договор за значително зголемување на нивните цели за одбранбени трошоци, поставувајќи нов праг од 5% од бруто-домашниот производ (БДП), како што бараше американскиот претседател Доналд Трамп. Но, Шпанија веднаш соопшти дека нема намера да ја исполни оваа обврска, само неколку дена пред самитот во Хаг кој треба да покаже сојузничко единство.
Иако претставниците на НАТО се обидуваа да усогласат заедничка декларација за новата цел пред средбата во среда, шпанскиот премиер Педро Санчез во четвртокот јасно изјави дека Шпанија нема да се обврзе на 5% целта.
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, предложи целта да се постигне со зголемување на основната воена цел од 2% на 3,5% од БДП, со дополнителни 1,5% за поврзани области како сајбер-безбедност и прилагодување на инфраструктурата за воени потреби.
По дипломатскиот договор за компромисен текст во неделата, Санчез изјави дека Шпанија не е обврзана да ја исполни целта од 5%, бидејќи ќе биде доволно да троши 2,1% од БДП за да ги исполни основните воени критериуми на НАТО.
„Го почитуваме легитимното право на другите земји да ги зголемат трошоците за одбрана, но ние нема да го сториме тоа,“ изјави Санчез на шпанската телевизија.
Според проценките на НАТО, Шпанија во 2024 година трошела само 1,24% од БДП за одбрана (околу 17,2 милијарди евра), што ја прави членката со најниски воени трошоци споредено со економскиот учинок.
Официјални претставници на НАТО тврдат дека е неопходно значително зголемување на одбранбените трошоци заради заканата од Русија и за Европа да преземе поголема одговорност за својата безбедност, со оглед дека САД го префрлаат фокусот кон Кина.
Трамп со критики кон Мадрид
Ставот на Санчез би можел да доведе до судир со Трамп на самитот. Трамп долго време ги критикува европските земји за недоволно трошење за одбрана, предупредувајќи дека САД можеби нема да ги бранат оние што не ги исполнуваат целите.
Во петокот, Трамп изјави дека „Шпанија мора да плаќа како и сите други“ и ја нарече „позната“ по своето ниско ниво на воени трошоци. Сепак, тој исто така посочи дека САД не мора да го постигнат новиот праг, бидејќи долго време инвестирале значително во одбраната на Европа. Според НАТО, Вашингтон потрошил околу 3,19% од БДП за одбрана во 2024 година.
Санчез тврди дека исполнувањето на новата цел би значело драстични кратења во социјалната потрошувачка, како пензии, или зголемување на даноците.
Иако НАТО не го објави официјалниот компромисен текст, дипломатите велат дека промена на јазикот од „ние се обврзуваме“ во „сојузниците се обврзуваат“ овозможила Шпанија да каже дека обврската не важи за сите членки.
Во писмо до Санчез, Руте му гарантирал дека Шпанија ќе има „флексибилност да го одреди својот суверен пат“ во исполнувањето на воените цели договорени со НАТО. Еден НАТО дипломат објасни дека тоа е „потврда дека секоја земја сама одлучува како ќе ги исполни своите обврски“.
Сепак, официјалните претставници на НАТО изразиле скептицизам дека Шпанија ќе може да ги исполни тие цели со само 2,1% од БДП. Целите се тајни, па нивната реална цена не може да се провери.
„Сите сојузници сега се согласија со изјавата на самитот – која вклучува и новиот план за инвестирање во одбраната,“ рече дипломатот кој сакаше да остане анонимен.
Руте првично предложи целта да се исполни до 2032 година, но според дипломатите, во конечниот текст рокот е продолжен до 2035 година, со ревизија закажана за 2029 година.
НАТО договори зголемување на воените трошоци на 5% од БДП
23 јуни 2025
• од Гоце Кически
Членките на НАТО во неделата постигнаа договор за значително зголемување на нивните цели за одбранбени трошоци, поставувајќи нов праг од 5% од бруто-домашниот производ (БДП), како што бараше американскиот претседател Доналд Трамп. Но, Шпанија веднаш соопшти дека нема намера да ја исполни оваа обврска, само неколку дена пред самитот во Хаг кој треба да покаже сојузничко единство.
Иако претставниците на НАТО се обидуваа да усогласат заедничка декларација за новата цел пред средбата во среда, шпанскиот премиер Педро Санчез во четвртокот јасно изјави дека Шпанија нема да се обврзе на 5% целта.
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, предложи целта да се постигне со зголемување на основната воена цел од 2% на 3,5% од БДП, со дополнителни 1,5% за поврзани области како сајбер-безбедност и прилагодување на инфраструктурата за воени потреби.
По дипломатскиот договор за компромисен текст во неделата, Санчез изјави дека Шпанија не е обврзана да ја исполни целта од 5%, бидејќи ќе биде доволно да троши 2,1% од БДП за да ги исполни основните воени критериуми на НАТО.
„Го почитуваме легитимното право на другите земји да ги зголемат трошоците за одбрана, но ние нема да го сториме тоа,“ изјави Санчез на шпанската телевизија.
Според проценките на НАТО, Шпанија во 2024 година трошела само 1,24% од БДП за одбрана (околу 17,2 милијарди евра), што ја прави членката со најниски воени трошоци споредено со економскиот учинок.
Официјални претставници на НАТО тврдат дека е неопходно значително зголемување на одбранбените трошоци заради заканата од Русија и за Европа да преземе поголема одговорност за својата безбедност, со оглед дека САД го префрлаат фокусот кон Кина.
Трамп со критики кон Мадрид
Ставот на Санчез би можел да доведе до судир со Трамп на самитот. Трамп долго време ги критикува европските земји за недоволно трошење за одбрана, предупредувајќи дека САД можеби нема да ги бранат оние што не ги исполнуваат целите.
Во петокот, Трамп изјави дека „Шпанија мора да плаќа како и сите други“ и ја нарече „позната“ по своето ниско ниво на воени трошоци. Сепак, тој исто така посочи дека САД не мора да го постигнат новиот праг, бидејќи долго време инвестирале значително во одбраната на Европа. Според НАТО, Вашингтон потрошил околу 3,19% од БДП за одбрана во 2024 година.
Санчез тврди дека исполнувањето на новата цел би значело драстични кратења во социјалната потрошувачка, како пензии, или зголемување на даноците.
Иако НАТО не го објави официјалниот компромисен текст, дипломатите велат дека промена на јазикот од „ние се обврзуваме“ во „сојузниците се обврзуваат“ овозможила Шпанија да каже дека обврската не важи за сите членки.
Во писмо до Санчез, Руте му гарантирал дека Шпанија ќе има „флексибилност да го одреди својот суверен пат“ во исполнувањето на воените цели договорени со НАТО. Еден НАТО дипломат објасни дека тоа е „потврда дека секоја земја сама одлучува како ќе ги исполни своите обврски“.
Сепак, официјалните претставници на НАТО изразиле скептицизам дека Шпанија ќе може да ги исполни тие цели со само 2,1% од БДП. Целите се тајни, па нивната реална цена не може да се провери.
„Сите сојузници сега се согласија со изјавата на самитот – која вклучува и новиот план за инвестирање во одбраната,“ рече дипломатот кој сакаше да остане анонимен.
Руте првично предложи целта да се исполни до 2032 година, но според дипломатите, во конечниот текст рокот е продолжен до 2035 година, со ревизија закажана за 2029 година.
НАТО договори зголемување на воените трошоци на 5% од БДП
23 јуни 2025
• од Гоце Кически
Членките на НАТО во неделата постигнаа договор за значително зголемување на нивните цели за одбранбени трошоци, поставувајќи нов праг од 5% од бруто-домашниот производ (БДП), како што бараше американскиот претседател Доналд Трамп. Но, Шпанија веднаш соопшти дека нема намера да ја исполни оваа обврска, само неколку дена пред самитот во Хаг кој треба да покаже сојузничко единство.
Иако претставниците на НАТО се обидуваа да усогласат заедничка декларација за новата цел пред средбата во среда, шпанскиот премиер Педро Санчез во четвртокот јасно изјави дека Шпанија нема да се обврзе на 5% целта.
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, предложи целта да се постигне со зголемување на основната воена цел од 2% на 3,5% од БДП, со дополнителни 1,5% за поврзани области како сајбер-безбедност и прилагодување на инфраструктурата за воени потреби.
По дипломатскиот договор за компромисен текст во неделата, Санчез изјави дека Шпанија не е обврзана да ја исполни целта од 5%, бидејќи ќе биде доволно да троши 2,1% од БДП за да ги исполни основните воени критериуми на НАТО.
„Го почитуваме легитимното право на другите земји да ги зголемат трошоците за одбрана, но ние нема да го сториме тоа,“ изјави Санчез на шпанската телевизија.
Според проценките на НАТО, Шпанија во 2024 година трошела само 1,24% од БДП за одбрана (околу 17,2 милијарди евра), што ја прави членката со најниски воени трошоци споредено со економскиот учинок.
Официјални претставници на НАТО тврдат дека е неопходно значително зголемување на одбранбените трошоци заради заканата од Русија и за Европа да преземе поголема одговорност за својата безбедност, со оглед дека САД го префрлаат фокусот кон Кина.
Трамп со критики кон Мадрид
Ставот на Санчез би можел да доведе до судир со Трамп на самитот. Трамп долго време ги критикува европските земји за недоволно трошење за одбрана, предупредувајќи дека САД можеби нема да ги бранат оние што не ги исполнуваат целите.
Во петокот, Трамп изјави дека „Шпанија мора да плаќа како и сите други“ и ја нарече „позната“ по своето ниско ниво на воени трошоци. Сепак, тој исто така посочи дека САД не мора да го постигнат новиот праг, бидејќи долго време инвестирале значително во одбраната на Европа. Според НАТО, Вашингтон потрошил околу 3,19% од БДП за одбрана во 2024 година.
Санчез тврди дека исполнувањето на новата цел би значело драстични кратења во социјалната потрошувачка, како пензии, или зголемување на даноците.
Иако НАТО не го објави официјалниот компромисен текст, дипломатите велат дека промена на јазикот од „ние се обврзуваме“ во „сојузниците се обврзуваат“ овозможила Шпанија да каже дека обврската не важи за сите членки.
Во писмо до Санчез, Руте му гарантирал дека Шпанија ќе има „флексибилност да го одреди својот суверен пат“ во исполнувањето на воените цели договорени со НАТО. Еден НАТО дипломат објасни дека тоа е „потврда дека секоја земја сама одлучува како ќе ги исполни своите обврски“.
Сепак, официјалните претставници на НАТО изразиле скептицизам дека Шпанија ќе може да ги исполни тие цели со само 2,1% од БДП. Целите се тајни, па нивната реална цена не може да се провери.
„Сите сојузници сега се согласија со изјавата на самитот – која вклучува и новиот план за инвестирање во одбраната,“ рече дипломатот кој сакаше да остане анонимен.
Руте првично предложи целта да се исполни до 2032 година, но според дипломатите, во конечниот текст рокот е продолжен до 2035 година, со ревизија закажана за 2029 година.