Трагедија: Новиот квадрат во Скопје чини како квадрат во Дубаи – ама без море и луксуз

Во последните неколку години, купувањето стан во Скопје сè повеќе наликува на луксуз достапен само за привилегираните. Според најновите податоци на Народната банка, цените на становите само во првиот квартал од 2025 година пораснале за 7,2% на квартално ниво, а дури 19,4% на годишно ниво. Тоа е речиси пет пати повеќе од растот на просечната плата, а чувството е како да се натпреваруваме со пазарите во Дубаи, а не со реалноста на македонските граѓани.

Од скромно зголемување до експлозија на цени

Ако се навратиме една година наназад, ќе видиме дека тогашниот годишен раст бил 4,7%, а кварталниот дури негативен – минус 0,8%. Но ситуацијата радикално се промени. Веќе во вториот квартал од 2024, цените скокнаа 11,5% на годишно и 8,2% на квартално ниво. Третиот квартал донесе благо олеснување, но веднаш потоа следуваше нов удар – четвртиот квартал од 2024 заврши со раст од 3,3% квартално и 10,6% годишно. А сега, на почетокот на 2025 – нов рекорд.

Тоа значи дека во период од само 12 месеци, цените на становите скокнале за речиси 20%. Со вакво темпо, во рок од неколку години, стан во Аеродром или Тафталиџе ќе чини исто како луксузен апартман на Палм Џумеира.

Кој ги купува овие станови?

Најголемата иронија е што најголемиот дел од граѓаните едвај врзуваат крај со крај. Просечната плата не може да го следи овој ценовен галоп. Тогаш, кој купува? Дел се странски инвеститори, дел се домашни „перења на пари“, дел се луѓе што бегаат од инфлацијата со вложување во недвижности. И сето тоа ги втурнува младите семејства во безнадежна ситуација – илјадници евра за аванс, кредити на 30 години, и живот под кирија додека трае изградбата.

Дали некој ја контролира оваа состојба?

Иако Индексот на цени на станови, подготвен од Народната банка, ја регистрира реалноста, нема никаква најава за регулација, субвенции или контрола на пазарот. Државата останува нем набљудувач на станбена криза која само што почна. А кризата не е само економска – туку и демографска и социјална.

Заклучок: Скопје не е Дубаи, а цените не знаат за тоа

Не може Скопје да се однесува како мегаполис со милионски инвестиции и плати, а да живее со просечна плата од 600 евра. Балоните во недвижности не се ништо ново – видени се и низ Европа и во САД – но секој пат кога пукнале, последиците ги сноселе најсиромашните.

Прашањето е: дали ќе чекаме да пукне и нашиот, или ќе почнеме да зборуваме за реални решенија? И уште поважно – дали ќе се најде некој кој има храброст да го спушти „дубајскиот балкон“ назад на скопско тло?