Професорот Трајковски: Владата продава просечен раст како историски успех
06 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Во своја најнова анализа, професорот Трајковски уште еднаш остро ја критикува актуелната влада и нејзината пропагандна машинерија, овојпат заради претставувањето на растот на македонскиот БДП како историски успех. Според него, станува збор за уште една „шашма“ – обид да се замајува јавноста со економски бројки кои, на површина, звучат охрабрувачки, но кога се стават во контекст, ја откриваат суровата реалност: Македонија бележи просечен, дури и скромен раст, без реална економска трансформација.
Пропагандниот мит: раст од 3,2% - успех?
Владата гордо објави дека во првото тримесечие од 2025 година македонскиот БДП пораснал за 3,2%, а некои податоци го прикажуваат и како 3,5%. Со тоа се прават паралели со развиени земји како Германија (0%) и Франција (0,4%), но, како што посочува Трајковски, ваквите споредби се бесмислени. Тие земји имаат „заситени“ економии, кои одамна ја достигнале својата зрелост. Во споредба, земји како Либија (17,3%), Гвајана (10,3%) или Сенегал (8,4%) бележат високи стапки на раст, но тоа не ги прави економски сили.
Македонија на 105. место – ни на дното, ни на врвот
Со раст од 3,2%, Македонија се наоѓа на 105. место од 229 земји. Според професорот, ова е „златна средина“, но далеку од спектакуларно достигнување. Ситуацијата е уште појасна ако се земе предвид фактот дека властите имаа значајна фискална интервенција: 250 милиони евра од унгарски кредит се вбризгани во општините, а дополнителни 89 милиони евра во приватниот сектор. Без овие 339 милиони евра, растот би бил под 1%.
Имено, парите се потрошени – главно на инфраструктура како тротоари и паркинзи – а долговите остануваат. Ова значи дека растот е купен, а не резултат на структурни подобрувања.
Статистичка слика: каде е вистинскиот раст?
Професорот прави длабока статистичка анализа, заснована на податоци од 2001 година до денес, изразени во постојани цени (референтна 2005 година). Реалниот раст за 2025 Т1 изнесува 3,00%, што е на 40-то место од 90 тримесечја – средина на табелата, далеку од врвот. Дури и ако се користат тековни цени (со вклучена инфлација), растот од 6,02% е рангиран на 44-то место.
Хистограмот покажува дека најчести се токму ваквите стапки – од 2,11% до 3,46% – и дека вакви „растови“ сме ги гледале во 23 од 90 тримесечја. Тоа го потврдува заклучокот: 2025 Т1 е сосема обично тримесечје.
Доказ преку статистика: нема ништо „епохално“
За да се смета дека растот е навистина извонреден, треба да надмине 6,60%. Во спротивно, станува збор за случајна варијација. Пресметките на професорот покажуваат:
- Просечна 12-месечна стапка на раст: 2,79%
- Стандардна девијација: 2,25%
- z-статистика за растот од 3,00%: 0,0953
- p-вредност: 46,2%
Овие бројки недвосмислено потврдуваат дека нема статистички значајна разлика од просекот – растот од 3,00% е едноставно... обичен.
Заклучок: Раст без содржина, долгови со последици
Според Трајковски, вистински економски напредок не се мери со повремени скокови на БДП поттикнати со позајмени пари, туку со стабилен и долгорочен тренд. Полска, на пример, е земја со континуиран раст веќе две децении, приближувајќи се до нивото на Јапонија. Македонија, пак, ја нема таа траекторија.
Затоа, предупредува професорот, секоја наредна еуфорија околу „невиден раст“ треба да се прима со резерва. Економијата не се гради на прес-конференции и козметички мерки, туку со продуктивност, иновации, институционални реформи и реален напредок. И сè додека не ги видиме тие темели, секој „раст“ останува само уште една владина илузија.
Последни вести
Професорот Трајковски: Владата продава просечен раст како историски успех
06 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Во своја најнова анализа, професорот Трајковски уште еднаш остро ја критикува актуелната влада и нејзината пропагандна машинерија, овојпат заради претставувањето на растот на македонскиот БДП како историски успех. Според него, станува збор за уште една „шашма“ – обид да се замајува јавноста со економски бројки кои, на површина, звучат охрабрувачки, но кога се стават во контекст, ја откриваат суровата реалност: Македонија бележи просечен, дури и скромен раст, без реална економска трансформација.
Пропагандниот мит: раст од 3,2% - успех?
Владата гордо објави дека во првото тримесечие од 2025 година македонскиот БДП пораснал за 3,2%, а некои податоци го прикажуваат и како 3,5%. Со тоа се прават паралели со развиени земји како Германија (0%) и Франција (0,4%), но, како што посочува Трајковски, ваквите споредби се бесмислени. Тие земји имаат „заситени“ економии, кои одамна ја достигнале својата зрелост. Во споредба, земји како Либија (17,3%), Гвајана (10,3%) или Сенегал (8,4%) бележат високи стапки на раст, но тоа не ги прави економски сили.
Македонија на 105. место – ни на дното, ни на врвот
Со раст од 3,2%, Македонија се наоѓа на 105. место од 229 земји. Според професорот, ова е „златна средина“, но далеку од спектакуларно достигнување. Ситуацијата е уште појасна ако се земе предвид фактот дека властите имаа значајна фискална интервенција: 250 милиони евра од унгарски кредит се вбризгани во општините, а дополнителни 89 милиони евра во приватниот сектор. Без овие 339 милиони евра, растот би бил под 1%.
Имено, парите се потрошени – главно на инфраструктура како тротоари и паркинзи – а долговите остануваат. Ова значи дека растот е купен, а не резултат на структурни подобрувања.
Статистичка слика: каде е вистинскиот раст?
Професорот прави длабока статистичка анализа, заснована на податоци од 2001 година до денес, изразени во постојани цени (референтна 2005 година). Реалниот раст за 2025 Т1 изнесува 3,00%, што е на 40-то место од 90 тримесечја – средина на табелата, далеку од врвот. Дури и ако се користат тековни цени (со вклучена инфлација), растот од 6,02% е рангиран на 44-то место.
Хистограмот покажува дека најчести се токму ваквите стапки – од 2,11% до 3,46% – и дека вакви „растови“ сме ги гледале во 23 од 90 тримесечја. Тоа го потврдува заклучокот: 2025 Т1 е сосема обично тримесечје.
Доказ преку статистика: нема ништо „епохално“
За да се смета дека растот е навистина извонреден, треба да надмине 6,60%. Во спротивно, станува збор за случајна варијација. Пресметките на професорот покажуваат:
- Просечна 12-месечна стапка на раст: 2,79%
- Стандардна девијација: 2,25%
- z-статистика за растот од 3,00%: 0,0953
- p-вредност: 46,2%
Овие бројки недвосмислено потврдуваат дека нема статистички значајна разлика од просекот – растот од 3,00% е едноставно... обичен.
Заклучок: Раст без содржина, долгови со последици
Според Трајковски, вистински економски напредок не се мери со повремени скокови на БДП поттикнати со позајмени пари, туку со стабилен и долгорочен тренд. Полска, на пример, е земја со континуиран раст веќе две децении, приближувајќи се до нивото на Јапонија. Македонија, пак, ја нема таа траекторија.
Затоа, предупредува професорот, секоја наредна еуфорија околу „невиден раст“ треба да се прима со резерва. Економијата не се гради на прес-конференции и козметички мерки, туку со продуктивност, иновации, институционални реформи и реален напредок. И сè додека не ги видиме тие темели, секој „раст“ останува само уште една владина илузија.
Последни вести
Професорот Трајковски: Владата продава просечен раст како историски успех
06 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Во своја најнова анализа, професорот Трајковски уште еднаш остро ја критикува актуелната влада и нејзината пропагандна машинерија, овојпат заради претставувањето на растот на македонскиот БДП како историски успех. Според него, станува збор за уште една „шашма“ – обид да се замајува јавноста со економски бројки кои, на површина, звучат охрабрувачки, но кога се стават во контекст, ја откриваат суровата реалност: Македонија бележи просечен, дури и скромен раст, без реална економска трансформација.
Пропагандниот мит: раст од 3,2% - успех?
Владата гордо објави дека во првото тримесечие од 2025 година македонскиот БДП пораснал за 3,2%, а некои податоци го прикажуваат и како 3,5%. Со тоа се прават паралели со развиени земји како Германија (0%) и Франција (0,4%), но, како што посочува Трајковски, ваквите споредби се бесмислени. Тие земји имаат „заситени“ економии, кои одамна ја достигнале својата зрелост. Во споредба, земји како Либија (17,3%), Гвајана (10,3%) или Сенегал (8,4%) бележат високи стапки на раст, но тоа не ги прави економски сили.
Македонија на 105. место – ни на дното, ни на врвот
Со раст од 3,2%, Македонија се наоѓа на 105. место од 229 земји. Според професорот, ова е „златна средина“, но далеку од спектакуларно достигнување. Ситуацијата е уште појасна ако се земе предвид фактот дека властите имаа значајна фискална интервенција: 250 милиони евра од унгарски кредит се вбризгани во општините, а дополнителни 89 милиони евра во приватниот сектор. Без овие 339 милиони евра, растот би бил под 1%.
Имено, парите се потрошени – главно на инфраструктура како тротоари и паркинзи – а долговите остануваат. Ова значи дека растот е купен, а не резултат на структурни подобрувања.
Статистичка слика: каде е вистинскиот раст?
Професорот прави длабока статистичка анализа, заснована на податоци од 2001 година до денес, изразени во постојани цени (референтна 2005 година). Реалниот раст за 2025 Т1 изнесува 3,00%, што е на 40-то место од 90 тримесечја – средина на табелата, далеку од врвот. Дури и ако се користат тековни цени (со вклучена инфлација), растот од 6,02% е рангиран на 44-то место.
Хистограмот покажува дека најчести се токму ваквите стапки – од 2,11% до 3,46% – и дека вакви „растови“ сме ги гледале во 23 од 90 тримесечја. Тоа го потврдува заклучокот: 2025 Т1 е сосема обично тримесечје.
Доказ преку статистика: нема ништо „епохално“
За да се смета дека растот е навистина извонреден, треба да надмине 6,60%. Во спротивно, станува збор за случајна варијација. Пресметките на професорот покажуваат:
- Просечна 12-месечна стапка на раст: 2,79%
- Стандардна девијација: 2,25%
- z-статистика за растот од 3,00%: 0,0953
- p-вредност: 46,2%
Овие бројки недвосмислено потврдуваат дека нема статистички значајна разлика од просекот – растот од 3,00% е едноставно... обичен.
Заклучок: Раст без содржина, долгови со последици
Според Трајковски, вистински економски напредок не се мери со повремени скокови на БДП поттикнати со позајмени пари, туку со стабилен и долгорочен тренд. Полска, на пример, е земја со континуиран раст веќе две децении, приближувајќи се до нивото на Јапонија. Македонија, пак, ја нема таа траекторија.
Затоа, предупредува професорот, секоја наредна еуфорија околу „невиден раст“ треба да се прима со резерва. Економијата не се гради на прес-конференции и козметички мерки, туку со продуктивност, иновации, институционални реформи и реален напредок. И сè додека не ги видиме тие темели, секој „раст“ останува само уште една владина илузија.