Љубчо Георгиевски: Бугарите се една од ретките нации што ги спасиле Евреите
09 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Љубчо Георгиевски, поранешниот премиер на Македонија, во своја изјава го отвора едно длабоко и сензитивно прашање кое со децении останува на маргините на историските анализи – прашањето за судбината на Евреите во Европа за време на Втората светска војна и реакцијата на тогашните држави и народи.
Георгиевски потсетува дека Бугарија е една од ретките држави, заедно со Данска, кои успеале да ги спасат Евреите на својата територија од депортација и сигурна смрт во нацистичките логори. Но, тој истовремено со жалење забележува дека тоа не се однесува и на Евреите од Македонија.
„За жал, Бугарија не ги спаси Евреите од Македонија,“ истакнува Георгиевски, алудирајќи на трагичната судбина на над 7.000 македонски Евреи
Тој оди чекор понатаму, поставувајќи едно суштинско прашање: каде беа сите други нации во Европа во однос на судбината на Евреите? Георгиевски нагласува дека ниту еден концентрационен логор до крајот на 1944 година не бил ослободен, ниту пак бомбардиран со цел да се спречи масовното уништување на цивили. Нема документирани организирани диверзии, нема спасувачки мисии – само тивок, системски молк.
„Ако постоела антифашистичка борба, ако била за сите народи, ако се водела со иста сила и решеност, тогаш зошто Евреите во Југославија останале сами во својата трагедија?“ прашува Георгиевски.
Податоците се шокантни: во 1941 година на територијата на Кралството Југославија живееле околу 82.000 Евреи. По завршувањето на војната, преживеани биле само околу 15.000. На територијата на тогашната Македонија, над 7.000 Евреи биле депортирани – без спас, без отпор, без заштита.
Георгиевски го критикува и историскиот наратив во кој се велича „братството и единството“ на југословенските народи, но прашува: ако сме биле „исти во сè“ – зошто не и во солидарноста кон Евреите? Зошто нема колективна меморија за обид да се спасат, да се спречи нивното уништување, или барем да се дигне глас?
Ова прашање не е само историја – тоа е огледало на моралната одговорност, на колективната свест и на потребата од соочување со темните делови од минатото. Не за да се создава вина, туку за да се побара вистината и да се изгради праведна историска меморија.
Изјавата на Георгиевски отвора простор за дебата – не само за улогата на Бугарија и Данска, туку и за молкот на Европа и особено на Југославија, чии народи денес мора да се соочат со прашањето: зошто Евреите останаа без заштита дури и таму каде што постоел отпор?
Историјата не може да се смени, но може да се научи. И не смее да се премолчи.
Љубчо Георгиевски: Бугарите се една од ретките нации што ги спасиле Евреите
09 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Љубчо Георгиевски, поранешниот премиер на Македонија, во своја изјава го отвора едно длабоко и сензитивно прашање кое со децении останува на маргините на историските анализи – прашањето за судбината на Евреите во Европа за време на Втората светска војна и реакцијата на тогашните држави и народи.
Георгиевски потсетува дека Бугарија е една од ретките држави, заедно со Данска, кои успеале да ги спасат Евреите на својата територија од депортација и сигурна смрт во нацистичките логори. Но, тој истовремено со жалење забележува дека тоа не се однесува и на Евреите од Македонија.
„За жал, Бугарија не ги спаси Евреите од Македонија,“ истакнува Георгиевски, алудирајќи на трагичната судбина на над 7.000 македонски Евреи
Тој оди чекор понатаму, поставувајќи едно суштинско прашање: каде беа сите други нации во Европа во однос на судбината на Евреите? Георгиевски нагласува дека ниту еден концентрационен логор до крајот на 1944 година не бил ослободен, ниту пак бомбардиран со цел да се спречи масовното уништување на цивили. Нема документирани организирани диверзии, нема спасувачки мисии – само тивок, системски молк.
„Ако постоела антифашистичка борба, ако била за сите народи, ако се водела со иста сила и решеност, тогаш зошто Евреите во Југославија останале сами во својата трагедија?“ прашува Георгиевски.
Податоците се шокантни: во 1941 година на територијата на Кралството Југославија живееле околу 82.000 Евреи. По завршувањето на војната, преживеани биле само околу 15.000. На територијата на тогашната Македонија, над 7.000 Евреи биле депортирани – без спас, без отпор, без заштита.
Георгиевски го критикува и историскиот наратив во кој се велича „братството и единството“ на југословенските народи, но прашува: ако сме биле „исти во сè“ – зошто не и во солидарноста кон Евреите? Зошто нема колективна меморија за обид да се спасат, да се спречи нивното уништување, или барем да се дигне глас?
Ова прашање не е само историја – тоа е огледало на моралната одговорност, на колективната свест и на потребата од соочување со темните делови од минатото. Не за да се создава вина, туку за да се побара вистината и да се изгради праведна историска меморија.
Изјавата на Георгиевски отвора простор за дебата – не само за улогата на Бугарија и Данска, туку и за молкот на Европа и особено на Југославија, чии народи денес мора да се соочат со прашањето: зошто Евреите останаа без заштита дури и таму каде што постоел отпор?
Историјата не може да се смени, но може да се научи. И не смее да се премолчи.
Љубчо Георгиевски: Бугарите се една од ретките нации што ги спасиле Евреите
09 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Љубчо Георгиевски, поранешниот премиер на Македонија, во своја изјава го отвора едно длабоко и сензитивно прашање кое со децении останува на маргините на историските анализи – прашањето за судбината на Евреите во Европа за време на Втората светска војна и реакцијата на тогашните држави и народи.
Георгиевски потсетува дека Бугарија е една од ретките држави, заедно со Данска, кои успеале да ги спасат Евреите на својата територија од депортација и сигурна смрт во нацистичките логори. Но, тој истовремено со жалење забележува дека тоа не се однесува и на Евреите од Македонија.
„За жал, Бугарија не ги спаси Евреите од Македонија,“ истакнува Георгиевски, алудирајќи на трагичната судбина на над 7.000 македонски Евреи
Тој оди чекор понатаму, поставувајќи едно суштинско прашање: каде беа сите други нации во Европа во однос на судбината на Евреите? Георгиевски нагласува дека ниту еден концентрационен логор до крајот на 1944 година не бил ослободен, ниту пак бомбардиран со цел да се спречи масовното уништување на цивили. Нема документирани организирани диверзии, нема спасувачки мисии – само тивок, системски молк.
„Ако постоела антифашистичка борба, ако била за сите народи, ако се водела со иста сила и решеност, тогаш зошто Евреите во Југославија останале сами во својата трагедија?“ прашува Георгиевски.
Податоците се шокантни: во 1941 година на територијата на Кралството Југославија живееле околу 82.000 Евреи. По завршувањето на војната, преживеани биле само околу 15.000. На територијата на тогашната Македонија, над 7.000 Евреи биле депортирани – без спас, без отпор, без заштита.
Георгиевски го критикува и историскиот наратив во кој се велича „братството и единството“ на југословенските народи, но прашува: ако сме биле „исти во сè“ – зошто не и во солидарноста кон Евреите? Зошто нема колективна меморија за обид да се спасат, да се спречи нивното уништување, или барем да се дигне глас?
Ова прашање не е само историја – тоа е огледало на моралната одговорност, на колективната свест и на потребата од соочување со темните делови од минатото. Не за да се создава вина, туку за да се побара вистината и да се изгради праведна историска меморија.
Изјавата на Георгиевски отвора простор за дебата – не само за улогата на Бугарија и Данска, туку и за молкот на Европа и особено на Југославија, чии народи денес мора да се соочат со прашањето: зошто Евреите останаа без заштита дури и таму каде што постоел отпор?
Историјата не може да се смени, но може да се научи. И не смее да се премолчи.